مفاهیم: پل متحرک چیست؟

 مهدی تهرانی: پل متحرک (movable bridge) سازه‌ای است قابل حرکت عمدتا به‌صورت عمودی؛ که تمام یا بخشی از آن را می‌توان با سرعت منطبق بر استحکام سازه به اختیار حرکت داد. مهم‌ترین وجه استفاده از پل متحرک بر روی رودخانه‌ها و عمدتا دسترسی دادن به قایق‌ها و کشتی‌های در حال عبور است.

پل متحرک در معماری به عنوان یک سازه قابل اعتماد و شدیدا اقتصادی در نظر گرفته می شود. چرا که در پل متحرک خبری از عرشه و دامنه نیست و فقظ صفحات بهم وصل می شوند. با اینهمه پل متحرک می تواند به دلیل وقفه در تداوم عبور کشتی های تجاری  دارای نقطه ضعف باشد.

اولین پل متحرک ایران، یک دهنه ۲۵ متری از پل پنج دهنه غازیان-بندر انزلی هست که از اواخر تیرماه ۱۳۱۴ خورشیدی تا اوایل تابستان ۱۳۱۶ خورشیدی یعنی مدت ۱۸ ماه ساخته شده در خرداد ماه ۱۳۱۷ مورد استفاده قرارگرفت و روز چهارشنبه هفتم آذر ماه ۱۳۱۸ خورشیدی به‌طور رسمی تحویل گردید. پیش از آن رفت و آمد از انزلی به غازیان با قایق صورت می‌گرفت.

در گذشته رفت و آمد از انزلی به غازیان وسیله قایق صورت می‌گرفت تا اینکه تصمیم گرفته شد انزلی به وسیله دو پل به راه زمینی غازیان – رشت متصل گردد که پلی از غازیان به میان پشته به طول ۲۱۰ متر و عرض ۱۰ متر و ارتفاع ۸۵/۶ متر با ۵ دهانه که یک دهانه از آن به طول ۲۵ متر متحرک بوده است.

پل دیگر از میان پشته به انزلی به طول ۱۲۷ متر و عرض ۱۰ متر وارتفاع ۵/۶ متر با سه دهانه که یک دهانه به طول ۲۵ مترمتحرک بوده احداث شد.

هردو پل از بتون مسلح ساخته شده شروع ساختمان از اواخر تیرماه ۱۳۱۴ خورشیدی و پایان کار دراوایل تابستان ۱۳۱۶ خورشیدی یعنی مدت ۱۸ ماه بوده و در خرداد ماه ۱۳۱۷ مورد استفاده قرارگرفته و روز چهارشنبه هفتم آذر ماه ۱۳۱۸ خورشیدی به طور رسمی تحویل گردید.

این دو پل به وسیله کمپانی «سنتاب» آلمانی و شرکت های مختلف از جمله «موتلا» سوئدی ساخته شد و در نتیجه با احداث آن راه ارتباطی آذربایجان رشت – قزوین – تهران برقرار شد.