محمد صاحبقرانی،کارشناس طب سنتی و گیاهان دارویی: عرق بادرنجبویه چیست؟ + معرفی ۱۰ خواص باورنکردنی

عرق بادرنجبویه از خوش طعم‌ترین و پرکاربردترین گیاهان جهان است. دمنوشی که از این گیاه تهیه می‌کنند برای درمان بیماری‌ها بسیار مفید و مؤثر می‌باشد. خواص درمانی این گیاه باعث شده از آن به عنوان دارو برای بیماری‌های گوارشی وضد سرطانی استفاده کنند. به طور کلی این گیاه دارای خواص ضد التهاب، دفع کننده چربی اضافی بدن و درمان مناسبی برای مسائل گوارشی و… می‌باشد.

این گیاه سال هاست توسط پزشکان شرقی برای درمان بسیاری از بیماری‌های عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این گیاه در گذشته یکی از گیاهان دارویی مورد علاقه ابن سینا بوده است که از آن برای تقویت نیروی حیاتی، درمان بیماری قلبی و کج خلقی استفاده می‌کرد. در ادامه این مطلب در مورد خواص دارویی عرق بادرنجبویه بیشتر توضیح خواهیم داد. 

خواص عرق بادرنجبویه 

در تحقیقات پزشکی منتشر شده در سال۱۹۹۲ نشان داد که گیاه بادرنجبویه درکنارگیاه سنبل الطیب به اندازه دارو‌های خواب‌آور می‌تواند مؤثر باشد و کمک به خواب راحت میکند همچنین و به منظور درمان افسردگی و کاهش اضطراب از آن استفاده می‌کنند چراکه مانند مسکن روی دستگاه عصبی تأثیر می‌گذارد و باعث آرامش می‌شود. شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد که دقیقاً خواص عرق بادرنجبویه چیست؟ . این عرق گیاهی دارای خواص بسیاری است به طوری که در کشور‌های اروپایی هم از آن برای جایگزینی دارو‌های شیمیایی استفاده می‌کنند. از مزایای این گیاه می‌توان به موراد زیر اشاره کرد.    1-خواص ضدباکتری  از عرق بادرنجبویه برای درمان عفونت‌ها استفاده می‌کنند و حتی به دلیل خواص ضد میکروبی که دارد برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها هم استفاده می‌شود.    2-خواص ضد قارچ یکی از انواع قارچ‌ها کاندیدا نام داردکه بیشتر واژن خانم‌ها را درگیر عفونت می‌کند و عرق این گیاه گزینه مناسبی برای درمان این نوع عفونت است.    3-درمان دیابت  دیابت از بیماری‌های رایج در دنیا است که بسیاری از افراد درگیر آن هستند. عرق بادرنجبویه با ترکیبات خاصی مانند فلاوونوئید‌ها، کافئیک اسید وهیدروکسی سینامیک اسید، رزماریک اسید، کوماریگ اسید روی رادیکال‌های آزاد تأثیر می‌گذارد وترکیبات قندی را مهار می‌کند. از این عرق گیاهی درو پیشگیری از دیابت استفاده می‌کنند. 

۴-بهبود خواب و خلق و خوی استفاده از عرق گیاهی بادرنجبویه در کودکان بیش فعال باعث بهبودی می‌شود. مصرف این گیاه تأثیر مثبتی روی خلق و خوی و خواب افراد می‌گذارد و در واقع نوعی آرام بخش گیاهی است.    5-پیشگیری از تبخال گیاه بادرنجبویه فعالیت ضد ویروسی دارد و حتی برای درمان ویروس تبخال مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته ازخودگیاه بعنوان پماد موضعی استفاده می‌کنند. عرق بادرنجبویه برای درمان بیماری‌های ویروسی بسیار مفید است.    6-بهبود اختلالات هورمونی در خانم‌ ها بادرنجبویه قاعده‌آور است و برای اختلالات هورمونی و قاعدگی نامنظم بسیار مفید است.    7-تنظیم تیروئید پرکار عرق این گیاه باعث تنظیم ترشح هورمون تیروئید و درمان تیروئید مناسب است.    8-ضد سرطان به دلیل وجود آنتی اکسیدان‌های قوی، سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد.    9-کنترل فشار خون سبب کنترل فشارخون و تقویت قلب می‌شود.    10-کاهش وزن توده‌های چربی را از بین می‌برد و از ذخیره چربی اضافی در بدن جلوگیری می‌کند. 

نحوه استفاده از عرق بادرنجبویه

گیاه بادرنجبویه دارای بو ومزه عالی می‌باشد و همانطور که قبلاً توضیح دادیم در حوزه درمانی از این گیاه استفاده‌های بسیاری می‌شود. نام علمی این گیاه dracocephalum وشبیه به گیاه نعنا می‌باشد. شکل ظاهری برگ‌های بادرنجبویه چهارگوش است و پوشیده از کرک می‌باشد. گل‌های این گیاه ابتدا زردکمرنگ، سپس روبه سفیدی رفته و در نهایت به بنفش تبدیل می‌شود.    مواد مغذی موجود در این گیاه کلسیم، آهن، روی، ویتأمین‌های گروه B می‌باشد. طرز تهیه عرق بادرنجبویه به این شکل است که ابتدا آب و گیاه را باه م می‌جوشانند و طی فرآیندی بخار آب را سرد می‌کنند تا عمل تقطیر انجام شود. مایعی که با تقطیر بدست می‌آید همان عرق گیاه بادرنجبویه است.   بهتراست این عرق را یک ساعت قبل از غذا یا ۲ ساعت بعد از خوردن غذا استفاده کنید. این عرق گیاهی بسیار خوش طعم است و حتی می‌توانید از آن بعنوان شربت هم استفاده کنید. اگر دچار مشکلات معده وگوارشی هستید، بهتر است که روزی دو فنجان از عرق را در وعده‌های صبح و عصر میل کنید. جهت تقویت سیستم عصبی و یا کنترل فشارخون توصیه می‌شود هر روز سه فنجان از آن را قبل از وعده‌های غذایی میل کنید و این کار تا چهل روز انجام بدهید تا به نتیجه مطلوبی برسید.   

خواص شربت بادرنجبویه

شربت بادرنجبویه نشاط‌آور است و برای کاهش اضطراب و استرس هم استفاده می‌شود. از شربت بسیار خوش طعم این گیاه برای رفع کم خونی و تسکین سردرد‌های عصبی استفاده می‌کنند. علاوه بر تأثیر روی خلق و خوی به عملکرد مغز و تقویت حافظه کمک بسیاری می‌کند.  یکی دیگر از تأثیرات مهم این شربت درمان سرگیجه، مالیخولیا، صرع و وحشت زدگی و…. می‌باشد.   از دیدگاه طب سنتی، طبع این شربت گرم است و برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که این شربت برای زنان باردار، مبتلایان به بیماری پروستات و کسانی که فشار خون بالا دارند مناسب نیست. 

مضرات احتمالی عرق بادرنجبویه

عرق بادرنجبویه هم مانند هر گیاه دارویی دیگراحتمال ایجاد آلرژی یا عوارض دیگری دارد. این عوارض احتمالی استفاده از عرق یا شربت بادرنجبویه به شرح زیر می‌باشد.   

1. اثرات جانبی استفاده از عرق گیاه بادرنجبویه شامل سردرد، حالت تهوع، استفراغ، واکنش‌های آلرژیک و سوزش ادرار می‌باشد. 
2. قطع ناگهانی این عرق، ممکن است باعث اضطراب شدید در افراد بشود. 
3. امکان تداخل عرق گیاه بادرنجبویه با دارو‌هایی مانند: دارو‌های تیروئید، شیمی درمانی، دارو‌های گلوکوم، آرامبخش‌ها وجود دارد. 
4.  هرگز نباید این گیاه را همزمان با الکل استفاده کرد. 
5. استفاده از عرق این گیاه به مدت طولانی و با دوز بالا باعث اثرگذاری منفی روی عملکرد تیروئید می‌شود. 
6. کسانی که تحت درمان هستند و عمل جراحی در پیش دارند ۲هفته قبل از عمل نباید از بادرنجبویه استفاده کنند. 
7. برای استفاده از بادرنجبویه در ناحیه پوست حتماً یک روز قبل آن را روی قسمت کوچکی از پوستتان امتحان کنید. 
8.  بادرنجبویه باعث خواب آلودگی می‌شود و کسانی که رانندگی می‌کنند نباید از این عرق گیاهی استفاده کنند. 

تأثیر عرق بادرنجبویه برای مقابله با تپش قلب از گیاه بادرنجبویه به عنوان یک داروی آرام بخش استفاده می‌کنند. به همین دلیل برای گرفتگی‌های عضلات ناشی از شوک‌های عصبی، اضطراب و اسپاسم‌های عضلانی بیشترمورد استفاده قرار می‌گیرد. زمانی که گیرنده‌های عصبی بدن دچار مشکل می‌شوند اختلال ایجاد شده مانع از فعالیت درست سیستم عصبی می‌شود از طرفی هم تپش قلب مداوم ناشی از فشار‌های روحی مشکلات سیستم عصبی را تشدید می‌کند که در این شرایط می‌توانید از عرق بادرنجبویه استفاده کنید. این گیاه می‌تواند با تنظیم فشار خون، باعث تسکین تپش قلب شود.     سخن پایانی    استفاده از گیاهان دارویی هم مانند بسیاری از دارو‌های شیمیایی می‌تواند باعث ایجاد تداخلات دارویی یا مشکلات آلرژیک بشود. بهترین راهکار در استفاده از گیاهان دارویی این است که با نظر پزشک طب سنتی یا متخصص گیاهان دارویی آن‌ها را مصرف کنیم. 

سلامتکده و عطاری صاحبقرانی
وزوان بلوار جانبازان فرعی ۲ غربی
۰۹۱۳۹۱۴۰۹۳۲