عکس | بستنی نونی؛ یادگاری از ۱۴۰ سال پیش!

تصویری از میدان مشق تهران را در اواخر عهد ناصری می‌بینید و مردی بستنی فروش را که با گاری‌اش به مشتری‌های تهرانی بستنی می‌فروشد.

به گزارش خراسان، دقیقاً معلوم نیست که بستنی چه زمانی در فهرست خوراکی‌های ایرانی ظاهر شد؛ می‌دانیم که از قدیم‌الایام «یخ در بهشت» در میان مردم ما طرفداران فراوانی داشت. معمولاً یخ مورد نیاز این نوشیدنی هم از یخدانی‌های سنتی شهرها تهیه می‌شد و به‌تدریج، محبوبیت فراوانی یافت.

در دوره قاجار، به‌ویژه از میانه سلطنت ناصرالدین‌شاه، ساخت بستنی با خامه رایج شد و بستنی‌فروش‌های معروفی در تهران زندگی می‌کردند که یکی از آنها، نامش محمد بود و در جنوب پایتخت زندگی می‌کرد.

می‌گویند میرزا رضاکرمانی، پیش از ترور ناصرالدین‌شاه، از بستنی محمد بستنی‌فروش خورده بود؛ یک بستنی با خامه و گلاب و زعفران و نان حصیری ساخت ایران! مأموران حکومتی هم به همین دلیل، محمد بستنی‌فروش را بازداشت کردند که ببینند چه چیزی در بستنی نونی خودش ریخته که زمینه‌ساز تصمیم میرزا رضا برای کشتن شاه شده است! بستنی‌فروش‌های سنتی، معمولاً دوره‌گرد بودند و روی گاری بستنی می‌فروختند. البته برخی از آن‌ها، مغازه‌ای هم داشتند که شعبه اصلی بود و گاری‌های بستنی خود را به داخل شهر می‌فرستادند.

به هر حال، از اوایل دوره مظفرالدین‌شاه به بعد، بستنی‌فروشی در تهران و حتی برخی شهرهای بزرگ که دسترسی لازم را به یخدانی‌ها داشتند، رایج شد. این رویه، تا سال ۱۳۲۹ خورشیدی که نخستین بستنی‌سازهای ساخت خارج به بازار ایران راه یافت، ادامه پیدا کرد. هرچند پس از آن هم می‌شد رد پای بستنی‌سازی سنتی را در گوشه و کنار ایران سراغ گرفت، اما این شغل جذاب و خوشمزه، به‌تدریج کنار گذاشته شد.

در تصویر میدان مشق تهران را در اواخر عهد ناصری می‌بینید و مردی بستنی فروش را که با گاری‌اش به مشتری‌های تهرانی بستنی می‌فروشد.