گویش‌ محلی وزوان و روز جهانی زبان مادری

گویش‌ محلی ما و روز جهانی زبان مادری ▫️دیروز، دوم اسفند‌ماه، روز جهانی زبان مادری بود. عنوانی که سازمان ملل متحد برای حفظ تنوع زبانی و تنوع فرهنگی آن را برای ۲۱ فوریه در نظر گرفته است. ▫️زبان‌ها و گویش‌ها، بازتاب‌دهندهٔ فرهنگ مردمی هستند که به وسیلهٔ آن‌ها سخن می‌گویند و پدیده‌هایی هستند که هم‌چون موجوداتی جاندار با مردمان خود زندگی می‌کنند، آنها را در بازگو کردن دنیای‌شان یاری می‌دهند، در کنارشان می‌بالند و تغییر و تحول پیدا می‌کنند و حتی گاهی می‌میرند. مرگ هر زبان یا گویش، به معنای مرگ گوشه‌یی از فرهنگ بشری است. ▫️گویش‌های محلی رایج در سرزمین پهناور ایران که خود شاخه‌هایی از زبان‌های ساکنان باستانی این مرز و بوم هستند، نمودی از همین تنوع فرهنگی به شمار می‌آیند. چنان که نمونه‌ٔ این تنوع فرهنگی را در منطقه‌ٔ خودمان می‌توان سراغ گرفت؛ جایی که گویش‌‌هایی نزدیک به هم، اما متفاوت در جزئیاتی مشهود، تفاوت‌هایی را، هرچند اندک، در فرهنگ شهرها و روستاهای چسبیده به هم در پی داشته است. ▫️گویش‌هایی زنده و پویا که هجوم هیچ قوم و زبانی نتوانسته‌ست آن‌ها را از پای درآورد و همچنان قابلیت واژه‌سازی خود را حفظ کرده‌اند. گویش‌هایی که گذشته از تمامی مشکلات پیش رو، این روزها از یک‌ سو گرفتار فرهنگ گفتار و نوشتار شبکه‌های مجازی شده‌اند و از سوی دیگر گرفتار تفکر مخرب خانواده‌هایی که از سخن گفتن با آن در حضور کودکانشان عار دارند. ▫️این گویش‌‌های محلی که حتی پایمال هجوم زبان و فرهنگ عربی در قرن‌های اولیه‌ٔ اسلامی نشده‌اند و بار حفظ و انتقال فرهنگ پیشینیان ما را به دوش کشیده‌اند، امانتی گران‌سنگ به شمار می‌آیند که در صورت نابودی، بسیاری از داشته‌های فرهنگی، هنری و تاریخی ما را نیز با خود به نابودی خواهند کشید. ▫️گویش‌های رایج در منطقهٔ ما را که زبان‌شناسان، آن‌ها را از زیرشاخه‌های بازمانده از زبان یا گویش راجی و در معنایی وسیع‌تر، بازمانده‌هایی از زبان‌های باستانی این مرز و بوم می دانند، نباید از سر تعصّب، به اشتباه زبان یا #نیم_زبان نامید. چرا که علیرغم تفاوتهایی بیشتر جزئی، شبیه به هم هستند و علاوه بر آن، با گویش‌های مناطق دیگر فلات مرکزی ایران نظیر نائین، گز، جرقویه، خمینی شهر و… نیز اشتراکات فراوان واژگانی و دستوری دارند. ▫️در هر حال، به تکرار می‌نویسم که کودکان ما، پیش و بیش از زبان فارسی، به آموختن گویش تاریخی خود نیاز دارند. چرا که زبان فارسی را در تعاملات اجتماعی خود به آسانی خواهند آموخت. 👈ما وظیفه داریم با آموختن گویش محلی‌مان به فرزندان‌مان، در انتقال این گنجینه‌ٔ گران‌بها به نسل‌های آینده، کوشش کنیم. 📋 کانال گویش وَزوانی 📖 @Vazvan_Gooyesh