قرنطینه ایران؟ | وضعیت چهار گوشه کشور در مواجهه با ویروس کرونا

موضوع قرنطینه‌ از همان روزهای اول که مواردی با کرونای مثبت در قم اعلام شد به یکی از بحث‌های اصلی تبدیل شد؛ هرچه بیشتر می‌گذشت سر و کله ویروس «کووید ۱۹» یا همان «کرونا» در شهرهای دیگر پیدا می‌شد کار به جایی رسید که دیگر اخطارها درباره قرنطینه قم یا حتی تعطیلی حرم حضرت معصومه(س) تاثیر کمتری به جا می‌گذاشت.

اعتماد نوشت: کم‌کم وضعیت قرمز قم به تهران، مازندران، گیلان و سایر استان‌های کشور هم سرایت کرد و حالا دیگر تنها بحث قرنطینه یا اعمال محدودیت‌هایی برای رفت و آمد، به یک شهر یا استان ختم نمی‌شد. بیشترین خبرها درباره احتمال قرنطینه مربوط به روز شنبه بود که درباره تهران مطرح شد و در فضای مجازی دست به دست می‌شد؛ موضوعی که البته از آخرین ساعات پنجشنبه ازسوی برخی کاربران عمدتا بی‌نام و نشان فضای مجازی و بدون استناد به منبع و ماخذ این ادعا مطرح می‌شد و البته چند ساعت بعد سهمی بیشتر از یک تکذیبیه نصیبش نشد. حسن روحانی در آخرین صحبت‌هایش اعلام کرد «قرنطینه‌ای در کار نخواهد بود» اما از سوی دیگر وضعیت استان‌ها و تغییر رنگ‌ آنها از وضعیت زرد و نارنجی به وضعیت قرمز تصمیم‌گیری‌ها را با دشواری روبه‌رو کرد. البته تصمیمات درباره کنترل ورودی‌ها و خروجی‌ها از سوی وزارت کشور تا حدودی برعهده استانداران قرار گرفت اما نه به این معنا که استان‌ها بتوانند در این مورد به‌طور کاملا مستقل تصمیم بگیرند، بلکه آن‌طور که سخنگوی وزارت کشور گفته در جلسه‌ای با رحمانی‌فضلی، وزیر کشور مقرر شده که «تمام استانداری‌ها به‌منظور کنترل و پیشگیری از شیوع بیماری به سایر استان‌های کشور مطابق دستورالعمل مربوطه از تمام ظرفیت‌ها برای کنترل دقیق خروجی های استان استفاده کنند.» به‌گفته سیدسلمان سامانی، «کنترل خروجی‌های استانی با تأمین تجهیزات توسط ستاد ملی مدیریت کرونا، همراهی بسیج و جمعیت هلال احمر و با هماهنگی استانداران در سراسر کشور صورت خواهد پذیرفت. همچنین با توجه به برخی نگرانی‌ها و دغدغه‌های غیرضروری ایجاد شده در یکی دو روز اخیر، تاکید شد، همه اقدامات قرارگاه ایجاد شده از سوی ستاد کل نیروهای مسلح، با هماهنگی کمیته اجتماعی، امنیتی و انتظامی ستاد ملی مدیریت بیماری کرونا و بر اساس پروتکل‌های مصوب دنبال شود.» •جاده‌های شمال و خاطرات سفر گیلان و مازندران در زمره استان‌هایی بودند که ویروس کرونا همان روزهای اول و پس از قم و تهران، آنها را به قبضه خود درآورد. حالا مشکل انتشار ویروس از یک‌سو و سیل مسافرانی که راهی شهرهای شمالی شده بودند تبدیل به یک ابرچالش جدی برای این استان‌ها شده است. استاندار مازندران در این رابطه یعنی تاثیر سفرهای نوروزی در افزایش آمار مبتلایان به کرونا گفته: «بحثی که در مورد محدودیت سفر مطرح می‌شود، سفرهای درون استانی را نیز در بر می‌گیرد؛ وقتی اعلام می‌شود که مثلا به استان‌های مازندران و گیلان سفر نکنید نباید این برداشت شود که به این مساله نگاه بومی یا غیر بومی داریم، در واقع نباید تعادل جمعیتی بین زیرساخت‌های حوزه سلامت و درمان به هم بریزد.» با وجود آنکه گیلان در چند روز اخیر به یکی از استان‌ها با وضعیت قرمز معرفی شده بود اما روز گذشته استاندار این استان از طرح غربالگری خبر داد. آن‌طور که باشگاه خبرنگاران جوان از قول ارسلان زارع، استاندار گیلان نقل کرده، استاندار گیلان در شانزدهمین نشست اعضای ستاد مدیریت و مقابله با کرونای گیلان از پایش بیش از ۷۰ درصد جمعیت گیلان معادل یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر خبر داده و گفته است: «پیشتاز بودن استان گیلان در این طرح با همکاری مستقیم مردم امکان‌پذیر شده و در موفقیت کادر درمانی و پیروزی بر ویروس کرونا هم گامی بزرگ خواهد بود.» زارع، بار دیگر با تاکید بر اینکه گیلان همچنان استانی آلوده محسوب می‌شود، باز هم از مردم خواست به‌طور جدی، جز در مواقع اضطراری از خانه خارج نشوند تا مهار این ویروس با قوت کامل ادامه یابد. استاندار گیلان، همچنین از رایزنی با استان‌های همجوار در اجرای طرح غربالگری خبر داد و گفت: «با مسوولان ارشد استان‌های مازندران، قزوین و اردبیل برای اجرای بهینه طرح غربالگری مسافران و میهمانان رایزنی و توافق شده است.» در میان صحبت‌های جسته و گریخته درباره قرنطینه شهرها، استان مازندران به‌ طور آزمایشی شهرستان نکا را قرنطینه کرد. آن طور که فارس گزارش کرده است، ستاد پیشگیری و مقابله با کرونا نکا براساس مصوبه‌ای قرنطینه آزمایشی از ۱۹ شب (شنبه شب ۲۴ اسفندماه) را اجرایی کرده است تا گامی برای قطع این زنجیره ارتباطی و کاهش تردد در شهر برداشته شود. فرماندار شهرستان نکا با اعلام اینکه قرنطینه آزمایشی از ۱۹ شب گذشته اجرایی شده است، گفت: «قرنطینه آزمایشی در نکا براساس مصوبه ستاد پیشگیری و مقابله با کرونا نکا اجرایی شد که براساس آن مردم باید در قرنطینه خانگی قرار گرفته و تردد خودرو به غیر از موارد ضروری ممنوع است و بازار هم تعطیل شد. •چرا مشهد قرنطینه نشد هرسال روزهای آخر سال خراسان و در راس آن مشهد یکی از پر رفت و آمدترین شهرهای کشور است و حرم امام رضا(ع) یکی از مهم‌ترین اماکنی است که جمعیت زیادی در آن حضور پیدا می‌کنند؛ اما اتفاقاتی که این میهمان ناخوانده چینی رقم زد، این بود که برای اولین‌بار سخنرانی روز اول سال رهبری در حرم مطهر هم لغو شد و تدابیر دیگری برای خلوت شدن حرم رضوی اندیشیده شد تا مگر جلوی شیوع بیشتر ویروس کرونا گرفته شود. اما ماجرا تنها به اینجا ختم نشد و کار به تعطیلی حرم امام رضا(ع) هم کشید. هرچند در روزهای ابتدایی مقاومت بسیاری برابر تعطیلی اماکن زیارتی مانند حرم حضرت معصومه و حرم امام رضا(ع) انجام شد اما درنهایت روزگذشته تصمیم‌ها به تعطیلی این اماکن مذهبی انجامید. به‌طوری که یونس عالی‌پور معاون هماهنگی امور زائرین استانداری قم گفت: «وزیر بهداشت و رییس ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا در نامه‌ای به وزیر کشور خواستار تعطیلی حرم حضرت معصومه‌(س)، مسجد جمکران و بقاع متبرکه شدند. این دستورالعمل از سوی وزیر کشور به مسوولان استان و این اماکن مقدس ابلاغ ‌شده و به زودی اجرایی می‌شود.» پس از اعلام این تصمیم آستان قدس رضوی هم اعلام کرد به‌ دلیل شست‌وشو و تنظیف روضه منوره حضرت رضا علیه‌السلام امکان تشرف و زیارت ضریح در حرم مطهر رضوی در روزهای شنبه، یکشنبه و دوشنبه وجود ندارد. به دنبال بحث داغ قرنطینه شهرها موضوع قرنطینه مشهد هم مطرح شد که فرماندار این شهر در پاسخ به این پرسش که «چرا مشهد قرنطینه نشده است» پاسخ داد: «در هیچ شهرستانی به‌معنای واقعی و ۱۰۰ درصد قرنطینه انجام نشده است. ممنوعیت و محدودیت برای مشهد ایجاد شده است. قرار بر این شد که از ۱۴ نقطه استان از سفرهای غیرضرور جلوگیری کنیم. ما به دنبال قرنطینه خانگی هستیم و دغدغه سلامت شهروندان مشهد را داریم.» او ادامه داد: «اگر شاهد کاهش ورود ماشین به شهر مشهد هستیم به این دلیل است که تصمیم گرفته شد از شهرستان‌های خراسان اجازه ورود به شهر را نداشته باشند، مگر اینکه به تشخیص فرمانداران و ستاد مبارزه با کرونا مشهد باشد. ورود اتوبوس‌ها به شهر مشهد کاهش پیدا کرده است، اما امیدواریم شاهد کاهش هرچه بیشتر مسافران به شهر مشهد باشیم.» او همینطور گفت: «در ستاد شهرستان مشهد تصمیماتی مبنی بر محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی در دستور کار قرار گرفته و ایجاد خواهیم کرد. ما نگران شهروندان مشهد هستیم. خود قرنطینگی بهترین راه‌کار است.» •ویروس در شرجی خلیج فارس «کرونا میانه خوبی با هوای گرم ندارد» این جمله‌ای بود که از روز اول وقتی بحث ویروس «کووید ۱۹» حسابی داغ شده بود بر سر زبان‌ها افتاده بود و همین یک جمله کفایت می‌کرد تا شهرهای جنوبی کشور که آب و هوای گرم‌تری دارند از این بابت نفس راحتی بکشند اما واقعیت چیز دیگری رقم خورد و آن این بود که این ویروس به شهرهای جنوبی و استان خوزستان هم پا گذاشت تا عملا دیگر هیچ نقطه سفیدی در نقشه ایران مصون از گزند این ویروس ناخوانده وجود نداشته باشد. همین موضوع موجب شد تا مساله توقف چرخه کرونا بیشتر مورد اهمیت قرار بگیرد؛ مساله‌ای که برخی برای محقق کردنش از قرنطینه می‌گویند و برخی انجام این نحوه اعمال محدودیت‌ها را ناممکن می‌دانند. با همه این حرف و حدیث‌ها روز گذشته استاندار خوزستان از قرنطینه شدن این استان خبر داد. غلامرضا شریعتی استاندار خوزستان دیروز اعلام کرد:«هر گونه تردد خودروهای مسافری به استان(ورود یا خروج) ممنوع اعلام شد. همچنین فعالیت کلیه اصناف به استثنای اصناف ضروری همچون سوپرمارکت‌ها، نانوایی‌ها، قصابی‌ها، میوه‌فروشی‌ها، خواروبارفروشی‌ها و داروخانه‌ها ممنوع بوده همچنین کلیه پایانه‌های مسافری، مراکز تجمع و هایپرمارکت‌ها نیز تعطیل است.» موضوع کرونا و افزایش تعداد مبتلایان به این ویروس تنها در خوزستان نیست که مسوولان را نگران کرده است؛ بلکه این تعداد در بوشهر هم که تا همین دو هفته پیش وضعیتش سفید بود رو به افزایش است و کار به جایی رسیده که دبیر ستاد استانی مبارزه با کرونا در بوشهر می‌گوید: «اگر پل هوایی استان بوشهر با استان‌های آلوده قطع نشود ما نیز مانند آن استان‌ها آلوده خواهیم شد و با توجه به اینکه استان از امکانات درمانی عادی برخوردار است پس باید بیماردهی این ویروس را در استان کاهش داد. در راستای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا لغو همه سفرهای غیرضروری و تشویق مردم به ماندن در خانه و حضور نیافتن در تجمع‌ها باید انجام شود.» او می‌گوید:«با همکاری سپاه تیم‌های دو نفره را تشکیل داده‌ایم تا بتوانیم طی ۱۰ روز آینده از طریق تماس تلفنی، پرونده الکترونیکی و سایتی که از طرف وزارت بهداشت اعلام شده است، تمام اطلاعات مورد نیاز بانک اطلاعاتی افراد را تکمیل و بیماران احتمالی را پیدا کنیم.» برای کنترل این بیماری باید روزانه افراد را در ورودی‌های شهرها کنترل، کارکنان بعد از ورود و خروج دست‌های خود را ضدعفونی کنند، از ماسک استفاده کنند، ساکن یا مهمان جدید نپذیریم و ملاقات‌های خانوادگی صفر و تلفنی شود. ویروس کرونا را تصمیم‌های سیاسی، امنیتی، مذهبی و اجتماعی کنترل می‌کند و نه پزشکی و نقش پزشکان هنگام تعلل سیاسیون برجسته می‌شود که خود آنها هم قربانی تعلل می‌شوند.» •فلات ایران و سرزمین پارس اصفهان نیز یکی از استان‌هایی بود که به سرعت آمار مبتلایان به ویروس کرونا در آن افزایش پیدا کرد و بعد از چند روز موضوع قرنطینه کردن این شهر هم بر سر زبان‌ها افتاد. حیدرعلی عابدی نماینده اصفهان درباره قرنطینه کردن اصفهان به ایلنا می‌گوید: «واژه قرنطینه خیلی ساده است اما اجرایش بسیار سخت است. نتیجه چه می‌شود؟ (هدف) از قرنطینه جلوگیری از انتشار بیماری است که باید برای دستیابی به این (هدف) آموزش دهیم و بر روی توانمندسازی مردم و جامعه کار کنیم؛ فقط قرنطینه‌سازی مشکل ما را حل نمی‌کند. هیچ انسان عاقلی نمی‌گوید قرنطینه بد است ولی قابل اجرا نیست. باید برای تکلیفی که گفته می‌شود بررسی کنیم که آیا این تکلیف قابل اجراست؟ توانش وجود دارد و امکاناتش فراهم است؟» این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ادامه می‌دهد: «ما اگر بتوانیم قرنطینه کنیم (خوب است) ولی توانایی‌اش را نداریم، نه‌تنها ما بلکه در چین هم باور نکنید که توانسته باشند شهر را قرنطینه کنند. در چین هم یک بازی سیاسی راه انداختند و شهر ووهان را بر سر زبان‌ها انداختند و بقیه کشورشان را آزاد کردند. مثلا ما هم اگر شهری را قرنطینه اعلام می‌کردیم تردد بقیه شهرهای‌مان به سایر نقاط راحت‌تر بود. بارها در صحبت‌هایم گفتم کشور ایران نه قابل تحریم است، نه قابل محاصره و نه قابل قرنطینه‌سازی» او می‌گوید: «بعد از ۷، ۸ سال هنوز نتوانستند ورود قاچاق را کنترل کنند. این همه نیرو گذاشتیم که از ورود مواد مخدر جلوگیری کنیم که هنوز به آن صورت موفق نبودیم البته این نبوده که اصلا موفق نباشیم ولی نتوانسته‌ایم آن را به صفر برسانیم. قرنطینه کردن که الان بر سر زبان‌ها افتاده چیزی است که اگر آن را رد کنیم می‌گویند سواد ندارد و اگر تایید کنیم چگونه اجرا کنیم. به جای اینکه تمام انرژی خود را صرف قرنطینه کنیم، این انرژی را صرف آموزش مردم کنیم.» وضعیت شیراز و استان فارس هم دست‌کمی از اصفهان ندارد و آنطور که بهرام پارسایی به ایلنا گفته است: «ستاد استانی استان فارس و استانداری رسما درخواست کردند که هموطنان عزیر به قصد مسافرت به این استان ورود نکنند و همه اماکن پذیرای مهمان‌ها مانند هتل‌ها، مهمان‌سراها و خانه‌های استیجاری از پذیرایی مسافر منع شدند.» او ادامه می‌دهد: «تصمیمی که استانداری گرفته این است که مراکز ضروری مانند داروخانه، سوپر مارکت‌ها، مراکز تولید مواد غذایی باز باشند و به مابقی مراکز دستور دادند که بسته شوند، معتقدم تصمیم بسیار خوبی است زیرا مردم را از مراجعه به مراکز خرید و پر تجمع منع می‌کنند که همین امر باعث خلوت شدن شهر و کاهش شیوع می‌شود.»